Η αποθέωση της λαϊκής σαχλαμάρας

Σας θυμίζω λίγο την ιστορία με το email της χρεοκοπίας. Ένας τορναδόρος από την Κρήτη με εξειδικευμένες γνώσεις στην οικονομία (!), υπέγραψε ως ανώτε- ρο τραπεζικό στέλεχος σημείωμα με το οποίο προανήγγειλε την οικονομική κατάρρευση της χώρας. Το σημείωμα, με τη δήθεν εσωτερική πληροφόρηση, έκανε το γύρω του διαδικτύου. Ανέβηκε σε μπλογκς και σάιτς και εστάλη σε χιλιάδες ηλεκτρονικές διευθύνσεις προκαλώντας ανησυχία και πανικό. Πριν από ένα χρόνο περίπου υπουργός της κυβέρνησης πέρασε όλη την ημέρα της διαψεύδοντας σε τηλεοράσεις και ραδιόφωνα την παραίτησή της, που ως αποκλειστική είδηση είχε ανακοινωθεί μέσα από την μπλογκόσφαιρα.

Καθημερινά λαμβάνω στο email μου διάφορα μηνύματα με τα οποία διακινούνται δήθεν ανομολόγητες αλήθειες και κρυμμένα μυστικά για το παρόν και το μέλλον της χώρα μας. Σύμφωνα με τους δημιουργούς των θεωριών αυτών το έλλειμμα και το χρέος της χώρας μας είναι απλά το πρόσχημα κάποιων σκοτεινών δυνάμεων, μελών μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης. Στόχος τους είναι, μέσω του Μνημονίου, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, των νησιών και η εκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου. Παραπομπές σε ανύπαρκτα οικονομικά στοιχεία, επιλεκτικές αναφορές σε άλλα υπαρκτά, δίνουν μια επίφαση τεχνοκρατικής τεκμηρίωσης στις διάφορες απίστευτες θεωρίες.

Έτσι, η Γερμανία είναι μία χρεοκοπημένη χώρα που δε δικαιούται να θέτει όρους δανεισμού στους άλλους. Η οικονομική της ευημερία, αλλά και η ανάπτυξη των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και διάφορων άλλων ισχυρών οφείλεται στην μεγαλοθυμία των αδυνάτων που δανείζονται για να αγοράζουν τα προϊόντα τους. Πέσαμε στις δαγκάνες του ΔΝΤ ενώ Κίνα και Ρωσία μας παρακάλαγαν να μας δανείσουν σχεδόν τσάμπα, κλπ. Ο κατάλογος είναι πραγματικά ατελείωτος.

Σε μία συγκροτημένη κοινωνία με στοιχειώδη γνώση της πραγματικότητας και των μηχανισμών της οικονομίας, όλα τα παραπάνω θα αποτελούσαν γραφικότητες και υλικό για ανέκδοτα. Δυστυχώς όμως στην δική μας, αυτές οι απίστευτες μπαρούφες καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο ζωτικό χώρο διαμορφώνοντας αρκετές φορές την ατζέντα στο δημόσιο διάλογο. Ανύπαρκτες ειδήσεις και φανταστικά σενάρια αναπαράγονται αμάσητα από αποκαλυπτικά μπλογκς. Οτιδήποτε κινείται στην σφαίρα της λαϊκής αρλούμπας, αποθεώνεται μέσω της δύναμης του διαδικτύου. Δημιουργεί πλέον σχολή σκέψης την οποία υπηρετούν τηλεοπτικοί διασκεδαστές και μαχητικοί δημοσιογράφοι εκπρόσωποι ενός ιδιόμορφου μικροαστικού και μιντιακού λαϊκισμού. Πρόσφατα άκουσα σε τηλεοπτική εκπομπή μέχρι και πρώην υπουργό να οικειοποιείται και να αναπαράγει τέτοιες θεωρίες.
Αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που μπορεί να προσφέρει γόνιμο έδαφος για να ανθίσει η λογική του παραλόγου. Άγνοια για την πραγματικότητα; Δυσπιστία απέναντι στην επίσημη ενημέρωση; Έμφυτη τάση σε θεωρίες συνομωσίας; Φόβος για το αύριο; Χρόνιος εθισμός σε μία υποκουλτούρα που συντηρεί και αναπαράγει στερεότυπα και εθνικούς μύθους; Σίγουρα πάντως, ένα τέτοιο κλίμα θολώνει την εικόνα, εμποδίζοντας όλους μας να κάνουμε την σωστή και δύσκολη επιλογή: να κατανοήσουμε το πρόβλημα, να αντιληφθούμε τα αίτιά του και να συνταχθούμε με τις υπεύθυνες και ορθολογικές δυνάμεις του τόπου, έτσι ώστε να βρούμε ένα ασφαλές μονοπάτι εξόδου από την κρίση.

του Βασίλη Ταμπουρατζή