Η εντροπία αποδομεί την οικονομία

Στην φύση υπάρχει μια θεμελιώδης αρχή, η αύξηση της εντροπίας. Πρόκειται για τον τρίτο νόμο της θερμοδυναμικής και υπαγορεύει ότι τα συστήματα κινούνται πάντα προς την κατεύθυνση αύξησης της εντροπίας.

Όμως τι είναι η εντροπία; Η εντροπία μπορεί να οριστεί με ακρίβεια μέσω μαθηματικής φόρμουλας που αναφέρεται στον αριθμό των δυνατών διατάξεων ενός συστήματος. Όμως εσείς μπορείτε να την σκέφτεστε ως το μέτρο της αταξίας.

Τώρα, με τον όρο "σύστημα" αναφέρομαι σε οποιαδήποτε δομή, φυσική ή τεχνητή, της οικονομίας και των αυτοκρατοριών συμπεριλαμβανομένων.

Κάθε σύστημα λοιπόν τείνει να αυξήσει την εντροπία του, δηλ. την αταξία του, και αυτό είναι η αιτία που τα πράγματα γύρω μας βρίσκονται σε διαρκή κίνηση. Διαφορετικά θα ήταν παγωμένα και θα είχαμε την απόλυτη τάξη.

Σκεφτείτε το νερό σε ένα καταρράκτη. Ποιος είναι ο λόγος που κινείται προς τα κάτω; Η δύναμη της βαρύτητας, δηλ. η διαφορά δυναμικής ενέργειας μεταξύ του νερού στην κορυφή και στον πυθμένα του καταρράκτη. Ορθό! Όμως αυτή η κίνηση μπορεί να ερμηνευτεί και με θερμοδυναμικούς όρους.

Το νερό στην κορυφή του καταρράκτη έχει μικρότερη εντροπία απ' ότι στον πυθμένα διότι το νερό στον πυθμένα είναι ελαφρά πιο ζεστό και πιο χαοτικά κινούμενο απ' αυτό στην κορυφή. Λάβετε υπόψη σας ότι η θερμοκρασία συνδέεται με την χαοτική κίνηση. Η προσανατολισμένη κίνηση δεν σημαίνει αυξημένη θερμοκρασία, η χαοτική αντίθετα ναι.

Επομένως ο γ' νόμος της θερμοδυναμικής οδήγησε το νερό στον πυθμένα του καταρράκτη και αύξησε την εντροπία του. Ταυτόχρονα κατέστησε την ενέργειά του άχρηστη. Και λέω άχρηστη γιατί το νερό στον πυθμένα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κίνηση μιας τουρμπίνας και την παραγωγή ηλεκτρισμού. Αντίθετα το νερό στην κορυφή μπορεί.

Τι συμβαίνει τώρα όταν από ένα απλό σύστημα πηγαίνουμε σε ένα πολύπλοκο, ας πούμε από ένα κύτταρο σε έναν οργανισμό. Σε αυτή την περίπτωση η εντροπία του συστήματος μειώνεται. Παραβιάζεται ο νόμος περί αύξησης της εντροπίας; Όχι!

Προκειμένου να δομηθεί το πιο περίπλοκο σύστημα απαιτείται η κατανάλωση ενέργειας η οποία μετατρέπεται τελικά σε θερμότητα. Ο άνθρωπος τρώει και μετατρέπει την ενέργεια που λαμβάνει σε θερμότητα που εκπέμπεται στο περιβάλλον. Η συνολική εντροπία οργανισμού - περιβάλλοντος αυξάνει. Άρα δεν παραβιάζεται κανένας νόμος.

Αν ο άνθρωπος σταματήσει να λαμβάνει την απαραίτητη ενέργεια τότε η εντροπία του συστήματος άνθρωπος - περιβάλλον θα αυξηθεί με την διάλυση του οργανισμού και τον θάνατό του. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος.

Η έννοια της εντροπίας όμως βρίσκει εφαρμογή και στην οικονομία! Δεν τον πιστεύετε; Ας δούμε λοιπόν πως γίνεται αυτό.

Στην αρχή η οικονομία βασίζονταν στην ανταλλαγή ειδών. Οι άνθρωποι εργάζονταν, παρήγαγαν και τροφοδοτούσαν έτσι το σύστημα με την παραγωγή τους (ενέργεια) ώστε να μπορεί να υφίσταται και να μην διαλυθεί.

Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκαν οι τράπεζες και ακολούθησαν τα πολύπλοκα τραπεζικά προϊόντα, τα CDS κλπ. Το σύστημα έγινε πιο περίπλοκο. Αυτό σημαίνει ότι η εντροπία του μειώθηκε. Άρα θα πρέπει να τροφοδοτηθεί με περισσότερη ενέργεια ώστε η συνολική εντροπία συστήματος - περιβάλλοντος να αυξηθεί και να μην παραβιαστεί ο γ' νόμος της θερμοδυναμικής.

Σκεφτείτε πόσο δουλεύει ο άνθρωπος σήμερα και πόσο δούλευε στο παρελθόν. Πολλοί διαπιστώνουν ότι ο ελεύθερος χρόνος έχει πάψει να υφίστανται. Το σύστημα διψά για ενέργεια, μόνο και μόνο για να διατηρήσει την πολυπλοκότητά του.

Οι νόμοι όμως της θερμοδυναμικής μπορούν να διατυπωθούν εκλαϊκευμένα ως εξής:

• Δεν μπορείς να κερδίσεις
• Δεν μπορείς να πατσίσεις
• Δεν μπορείς να παραιτηθείς

Τι σημαίνει το πρώτο;

Δεν μπορείς ποτέ να παράγεις περισσότερη ενέργεια από αυτή που χρειάζεται το σύστημα ώστε να διατηρήσει την πολυπλοκότητά του.

Τι σημαίνει το δεύτερο;

Δεν μπορείς ποτέ να παράγεις τόση ακριβώς ενέργεια όση χρειάζεται το σύστημα.

Τι σημαίνει το τρίτο;

Αν δεν κάνεις τίποτε το σύστημα θα διαλυθεί.

Λοιπόν, επειδή δεν μπορείς να παράγεις τόση ενέργεια όση χρειάζεται το σύστημα για την διατήρηση της πολυπλοκότητάς του, αυτό σημαίνει ότι η οικονομία αναγκαστικά θα φθάσει σε μία κορύφωση και ύστερα θα αρχίσει να φθίνει. Δεν μπορεί να υπάρχει συνεχής ανάπτυξη και μάλιστα υπάρχει και ένα απόλυτο μέγιστο που δεν μπορεί να ξεπεραστεί.

Το τελευταίο οφείλεται στο ότι δεν μπορεί να προστίθεται επ' άπειρον ενέργεια στο σύστημα μέσω της εργασίας του πληθυσμού διότι ο τελευταίος δεν μπορεί να αυξάνεται απεριόριστα δεδομένου του περιορισμού των φυσικών πόρων, της τροφής συμπεριλαμβανομένης.

Τα τελευταία χρόνια την ενέργεια για την διατήρηση της πολυπλοκότητας την παρέχουν οι Κινέζοι και οι Ινδοί μέσω των φθηνών εργατικών χεριών. Βλέπετε όμως ότι οι πληθυσμοί τους έχουν αρχίσει να φθάνουν σε κορεσμό συν το ότι παύουν αργά αλλά σταθερά να παρέχουν φθηνή εργασία.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Το σύστημα θα αρχίσει να αποδομείται, δεν μπορεί να συμβεί διαφορετικά, είναι νόμος της φύσης. Θα διαλυθεί εντελώς; Όχι, θα αποδομηθεί μέχρι του σημείου που θα μπορεί να αντισταθμίζει την μείωση της εντροπίας με την αύξηση που θα προκαλεί η εργασία του πληθυσμού.

Το μοντέλο όπως προείπα βρίσκει εφαρμογή στα πάντα. Αυτή άλλωστε είναι και η γοητεία των νόμων της φύσης. Το ότι ο Νεύτων έγραψε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης βλέποντας ένα μήλο να πέφτει, όχι κατ' ανάγκη στο κεφάλι του, αυτό δεν σημαίνει ότι μόνο τα μήλα πέφτουν. Πέφτουν και οι πέτρες, οι αγελάδες και ότιδήποτε άλλο αρκεί να μην εμπλέκονται εξωγενείς παράγοντες που να ακυρώνουν τα αποτελέσματα του νόμου, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με ένα φτερό. Το φτερό μπορεί ακόμη και να ανεβαίνει. Μόνο που αυτό δεν σημαίνει ότι ο νόμος της παγκόσμιας έλξης είναι λάθος. Σημαίνει ότι η δύναμη που του ασκείται από τον αέρα αντισταθμίζει την βαρυτική έλξη.

Στην οικονομία, η αποδόμηση μπορεί να εμποδιστεί μέσω κυβερνητικών ή άλλων παρεμβάσεων. Σε κάθε περίπτωση και οι παρεμβάσεις αυτές απαιτούν ενέργεια και δεν μπορούν να υφίστανται αέναα.

Τώρα, σκεφτείτε την κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών, από την Ρωμαϊκή μέχρι την Βυζαντινή, την Κινέζική, την Ρωσική, των Μογγόλων ή ακόμη και αυτή των ΗΠΑ ή της ΕΕ. Πότε κατέρρευσαν ή άρχισαν να καταρρέουν (οι δύο τελευταίες); Μα όταν έγιναν τόσο μεγάλες και πολύπλοκες που κατέστη αδύνατη η συντήρησή τους (η παροχή ενέργειας). Όσο αυξάνει η γραφειοκρατία τόσο πιο δύσκολη γίνεται η συντήρηση του συστήματος! Το είδαμε και στην Ελλάδα αυτό!

Συνοψίζοντας συμπεραίνουμε ότι η ακμή, η κορύφωση και η παρακμή των πάντων είναι αποτέλεσμα θεμελιώδη νόμου της φύσης, αυτού της αύξησης της εντροπίας και δεν μπορεί να εμποδιστεί. Τα συστήματα δεν γίνεται να παγώσουν!

Διαβάστε όλα τα ενδιαφέροντα άρθρα της Ανάλυσης και της Ανάλυσης ΙΙ.