Η μόχλευση σε μία καταναλωτική αποκλειστικά οικονομία όπως η ελληνική!

Ας υποθέσουμε ότι έχω 100 ευρώ με τα οποία αγοράζω μια καρέκλα γραφείου. Ο επιπλοποιός παίρνει τα 100 ευρώ, κρατάει τα 50 και τα άλλα 50 τα βάζει στον τραπεζικό του λογαριασμό. Η τράπεζα δανείζει 50x9=450€ σε κάποιον που θέλει να αγοράσει έναν υπολογιστή. Τα 225€ πάνε εκ νέου σε ένα λογαριασμό τραπέζης. Η τράπεζα δανείζει 225x9=2025€ σε κάποιον που θέλει να αγοράσει ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο. Τα μισά, 1012,5€ πάνε ξανά στην τράπεζα. Η τράπεζα δανείζει 1012x9=9112,5€ κ.ο.κ. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε ξεκινήσει από 100€ και να έχουμε δημιουργήσει 91,12 φορές το αρχικό ποσό από το μηδέν. Αυτό λέγεται μόχλευση. Στο παραπάνω παράδειγμα η μόχλευση αυτή είναι καταστροφική και οδηγεί σε φούσκα που αναπόφευκτα θα σκάσει. Είναι μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε μία κοινωνία που μόνο καταναλώνει χωρίς να παράγει. Είναι αυτό που συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό στην ελληνική οικονομία.

Μπορεί η μόχλευση να προάγει την οικονομία και να ενισχύσει την ανάπτυξη; Ναι, μπορεί! Γι' αυτό άλλωστε δημιουργήθηκε η διαδικασία αυτή. Μπορεί να λειτουργήσει όμως μόνο υπό προϋποθέσεις. Αυτές είναι οι εξής:

α) Δεν μπορεί να είναι απεριόριστη. Απαιτείται να υπάρχει όριο ώστε να μην δημιουργείται απεριοριστα χρήμα πριν την επιστροφή αυτού που ήδη έχει δημιουργηθεί.

β) Η επιστροφή του χρήματος προϋποθέτει μόχλευση για την υποστήριξη επενδύσεων που θα μπορέσουν μελλοντικά να την αποσβέσουν. Π.χ. παίρνω ένα δάνειο για να ανοίξω μια επιχείρηση. Ο σκοπός είναι να μου αποφέρει η επιχείρηση το ποσό που δανείστηκα και κάτι παραπάνω. Αν δεν το κάνει τότε η επιχείρηση αποτυγχάνει και χρεοκοπέι. Αντιστοίχως το μοχλευμένο χρήμα καταστρέφεται με την χρεοκοπία της επιχείρησης. Αν τώρα η επιχείρηση δεν αφήνεται να χρεοκοπήσει τότε το μοχλευμένο χρήμα εξακολουθεί να υφίσταται χωρίς την προοπτική επιστροφής ή καλύτερα με σημαντικά μειωμένη πιθανότητα επιστροφής.

Το βασικό πρόβλημα σήμερα είναι ότι ο φόβος μετάδοσης της κρίσης και της δημιουργίας πανικού οδήγησε του ιθύνοντες να διασώζουν ότι βρεθεί μπροστά τους, τράπεζες, κρατικές επιχειρήσεις, χώρες. Το μοχλευμένο χρήμα έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Η ταχύτητα χρήματος, δηλ. ο ρυθμός με τον οποίο το χρήμα κινείται από την μία τσέπη στην άλλη έχει καταρρεύσει. Η μεγάλη πλειοψηφία δεν πληρεί τα κριτήρια δανεισμού και η μειψηφία που τα πληρεί δεν ενδιαφέρεται να δανειστεί αφού είναι αρκετά απασχολημένη με το να αποπληρώνει τα δάνεια που έχει ήδη πάρει.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ρευστότητα που διοχετεύουν στην αγορά οι κεντρικές τράπεζες ανακυκλώνεται στις μετοχές, στην αγορά συναλλάγματος και στις πρώτες ύλες μοχλευόμενη περαιτέρω. Όσο αυξάνει η μόχλευση τόσο πέφτει περαιτέρω η ήδη χαμηλή ταχύτητα χρήματος. Οι επενδύσεις καταρρέουν και η πραγματική οικονομία πάει από το κακό στο χειρότερο.

Το αστείο είναι ότι όσο χειροτερεύει η οικονομία τόσο μεγαλύτερη ρευστότητα παρέχουν οι κεντρικές τράπεζες. Τα άσχημα οικονομικά νέα είναι επί της ουσίας "καλά νέα" για τις αγορές αφού αυξάνουν την πιθανότητα παρεμβάσεων.

Το πιο άσχημο όμως είναι το ότι με τόση ρευστότητα αν αυτή αρχίζει να διοχετεύεται στην πραγματική οικονομία ο πληθωρισμός θα εκτοξευτεί τόσο ψηλά που θα καταπνίξει κάθε ενδεχόμενο ανάκαμψης. Με δυο λόγια πρόκειται για γόρδιο δεσμό και όποιος ισχυρίζεται ότι έχει ανώδυνη λύση να προτείνει λέει πολύ απλά ψέματα!