Δανία δεν γίναμε, μήπως Ιρλανδία;

του Γιώργου Λακόπουλου

Στις πρόσφατες εκλογές στην Ιρλανδία οι ψηφοφόροι αποδεκάτισαν το κυβερνών κόμμα, παρ' ότι το ψήφιζαν για έξι -εφτά δεκαετίες. Σημαίνει κάτι αυτό; Σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή παράδοση για την παραταξιακή συνείδηση στη βάση των κομμάτων μπορεί και να βαίνει προς το τέλος της. Το βλέπουμε και στην Ελλάδα. Ως τώρα υπήρχαν ογκώδη μπλοκ πληθυσμού που είχαν την αίσθηση ότι ανήκαν εξ ορισμού σε μια πολιτική οικογένεια. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη ψηφίζουν το ΠΑΣΟΚ γιατί οι πρόγονοί τους ψήφιζαν τον…Βενιζέλο. Και άλλοι που δεν ξεκόλλησαν ποτέ από τη Δεξιά γιατί είχαν ρίζες σε φιλοβασιλικές οικογένειες του …19ου αιώνα!

Μπορεί να εξοργίζονταν με τις εκάστοτε κομματικές ηγεσίες αλλά στην κάλπη αναβίωνε το παραταξιακό κριτήριο και ψήφιζαν το κόμμα που εκπροσωπούσε την παράταξη. Σε γενικές γραμμές οι ψηφοφόροι για δεκαετίες εγκλωβίζονται σε τείχη που χτίσθηκαν με βασικά υλικά το συναίσθημα και την εχθρότητα προς τον αντίπαλο. Η τιμή της παράταξης με φόντο τα πολιτικά πάθη του μεσοπολέμου και αργότερα το μίσος του εμφυλίου, επιτρέπουν -ακόμη- στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ να συγκεντρώνουν αθροιστικά τους οκτώ στους δέκα ψηφοφόρους. Ανανεώνουν εναλλακτικά την παρουσία τους στην εξουσία. Αλλά ταυτόχρονα ενισχύουν και τα κληρονομικά χαρακτηριστικά τους. Η χώρα έχει ως τώρα δυο και τρεις πρωθυπουργούς με το ίδιο επώνυμο- συνώνυμο της μιας ή της άλλης παράταξης. Μετά το 1974 η παραταξιακή επιβίωση βάρυνε περισσότερο από το έργα και τις ημέρες των διαδοχικών ηγετών των δυο μεγάλων κομμάτων. Ή ακόμη και από το παρελθόν τους. Για το καλό της ΝΔ η βάση της υιοθέτησε την οικογένεια Μητσοτάκη. Για το καλό του ΠΑΣΟΚ ο κομματικός ιστός αποθέωσε τον αποσυνάγωγο του παπανδρεισμού, Κώστα Σημίτη.

Θα συνεχιστεί το εκκρεμές της εναλλαγής δυο κομματικών στρατών; Ή θα το εξαφανίσει αλά Ιρλανδία η οργή των ψηφοφόρων; Μέχρι στιγμής τα προγνωστικά κλίνουν υπέρ των δυο κομμάτων. Έχουν φροντίσει να μην υπάρχει κάτι που τους απειλεί. Ποιο από τα λοιπά κόμματα μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει κυβερνητικά χαρακτηριστικά; Ποιες είναι οι καινούργιες δυνάμεις που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν ένα ρεύμα υπέρβασης του διπολικού σκηνικού; Ποια κοινωνικά ρεύματα θα στήριζαν τη φυγή προς το μέλλον; Οι απαντήσεις είναι μάλλον απογοητευτικές. Η Ιρλανδία είναι πολύ μακριά. Όπως και η Δανία άλλωστε.

Σχόλια