Εδώ και πολύ καιρό γίνεται λόγος για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και επιστροφή στην δραχμή. Τονίζονται οι καταστροφικές συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης λόγω της υψηλής έκθεσης των τραπεζω΄ν και των ασφαλιστικών ταμείων στα "τοξικά" πλέον κρατικά ομόλογα.
Είναι αλήθεια ότι μια τέτοια κίνηση θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία. Η νομισματική ελευθερία δυστυχώς δεν μπορεί να αντισταθμίσει το σοκ που θα υποστεί μια οικονομία που εξαρτάται έντονα από τις εισαγωγές, των καυσίμων συμπεριλαμβανομένων.
Όμως το πρόβλημα ίσως θα πρέπει να ιδωθεί από διαφορετική σκοπιά. Γιατί να βγει ένα ασθενές μέλος της Ένωσης από το ευρώ και όχι η ισχυρή Γερμανία; Μήπως μια τέτοια κίνηση παρέχει περισσότερα πλεονεκτήματα απ' ότι η έξοδος της ασήμαντης Ελλάδας που εκτός της καταστροφής της ελληνικής οικονομίας δεν υπάρχει περίπτωση να σημάνει αυτόματα και την διάσωση του ευρώ;
Ο Marschall Auerback μας αναλύει αυτή τη λύση στο πρόβλημα του ευρώ που φαντάζει από οικονομική σκοπιά τουλάχιστον απόλυτα λογική. Ας την δούμε.
Υπάρχει ένας άλλος τρόπος για να επιλυθεί η κρίση του ευρώ.
Να βγει η Γερμανία από την ευρωζώνη. Ας αφήσουμε στην άκρη για μια στιγμή την πολιτική δεδομένου ότι πολλοί πιστεύουν ότι η έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ θα σήμαινε το τέλος του ευρώ καθώς πολλοί άλλοι θα την ακολουθούσαν. Ας θεωρήσουμε αυτή την άσκηση από οικονομική σκοπιά: Το πιθανό αποτέλεσμα μίας γερμανικής εξόδου θα ήταν μια τεράστια ανατίμηση του νέου μάρκου. Στην πραγματικότητα, όλοι οι άλλοι θα υποτιμήσουν τα νομίσματά τους έναντι του ισχυρού μάρκου και το βάρος της έντονης αναθέρμανσης της οικονομίας θα πέσει στους ώμους των πιο απείθαρχων μελών της ευρωζώνης. Η Γερμανία πιθανότατα θα αναγκαστεί να διασώσει τις τράπεζες της, όμως πολιτικά αυτό είναι περισσότερο αποδεκτό από την διάσωση των ελληνικών τραπεζών (τουλάχιστον από την οπτική του γερμανικού λαού).
Σίγουρα αυτό δεν θα συμβεί χωρίς κάποιο κόστος για την Γερμανία: Η Γερμανία πιθανόν να διασώσει το τραπεζικό της σύστημα καταστρέφοντας όμως την εξαγωγική της βάση. Το νέο μάρκο θα εκτοξευτεί έναντι του ευρώ και θα καταστεί το τελευταίο ασφαλές καταφύγιο. Αυτό θα απαλύνει την προς τα κάτω πίεση του αναπόφευκτου haircut (κουρέματος) του χρέους σε ευρώ, καθώς το ευρώ (υποθέτοντας ότι διατηρείται από τα εναπομείναντα κράτη της ευρωζώνης) θα υποτιμηθεί δραματικά. Ακόμα και εάν το ευρώ εξατμιστεί, οι Γερμανοί απλά θα πληρώσουν χρέος στα παλιά νομίσματα, που θα αντιστοιχούν σε κλάσματα της αρχικής τους, προ ευρώ, αξίας. Και ο γερμανικός λαός θα το αποδεχθεί αυτό περισσότερο εύκολα, όπως έκανε πριν την επανένωση των Γερμανιών, από την χρήση των χρημάτων των Γερμανών φορολογούμενων για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζικών συστημάτων των σπάταλων μεσογειακών χωρών.
Βάσει της ίδιας αρχής, μία πτώση του γερμανικού εξωτερικού πλεονάσματος σημαίνει μια μεγάλη αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού (εκτός και αν ο ιδιωτικός τομέας αρχίζει να επεκτείνεται γοργά, το οποίο είναι απίθανο βάσει αυτού του σεναρίου), και έτσι η Γερμανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολύ μεγαλύτερα ελλείμματα. Στην παρούσα φάση, αν και η Γερμανία έχει υψηλό πλεόνασμα, είναι ανεπαρκές για να αντισταθμίσει μια υψηλή αποταμιευτική διάθεση του ιδιωτικού τομέα (το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο έλλειμμα). Όμως το τωρινό πλεόνασμα θα της επέτρεπε ένα έλλειμμα πιο μικρό από εκείνο των άσωτων μεσογειακών χωρών και θα διευκόλυνε την τάση για αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα. Όπως έχουμε ήδη πει, είναι ακριβώς αυτά τα "τρύπια χέρια" των εμπορικών εταίρων της Μεσογείου που επέτρεψαν στην Γερμανία να έχει τεράστια πλεονάσματα και συνεπώς μικρότερα ελλείμματα σε σχέση με τις αποκαλούμενες χώρες PIIGS.
Μόλις ολοκληρωθεί το διαζύγιο με το ευρώ, η Γερμανία θα ανακτήσει την φορολογική της ελευθερία. Αυτό είναι κάτι που οι Γερμανία θα το γιορτάσουν, δεδομένου ότι η κυβέρνησή τους θα έχει πλεονεκτήματα από αυτή την ελευθερία. Λάβετε υπόψη σας ότι, με την επιστροφή στο μάρκο, η Γερμανία καθίστανται εκδότης του νομίσματος και όχι απλός χρήστης όπως στην περίπτωση του ευρώ και είναι απόλυτα κυρίαρχη δημοσιονομικά και νομισματικά. Συνεπώς, η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να αντισταθμίσει το εξωτερικό σοκ με υψηλά κυβερνητικά ελλείμματα προϋπολογισμού τα οποία θα προσθέσουν νέους οικονομικούς πόρους στο σύστημα που θα είναι στην διάθεση του ιδωτικού τομέα. Η Γερμανία μπορεί κάλλιστα να μην υιοθετήσει αυτή την πορεία δράσης δεδομένου της ιστορική της αντίστασης στην επιθετική δημοσιονομική πολιτική, όμως δεν θα είναι πλέον δέσμια ενδογενών θεσμικών περιορισμών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ένωσης.
Εντωμεταξύ, η υπόλοιπη ευρωζώνη θα υποστεί μια ισχυρή ώθηση ανταγωνιστικότητάς λόγω της υποτίμησης του ευρώ έναντι του νέου μάρκου. Επίσης, η προκύπτουσα δυναμική αστάθεια σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να υποστηρίξει πλήρως όλα τα ομόλογα ώστε να αποτρέψει μια κρίση πλήρους κλίμακας, συναντώντας όμως τώρα μικρότερη πολιτική αντίσταση δεδομένου της απώλειας της γερμανικής αντίστασης.
Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος μπορεί να φαντάζει περίεργος, όμως το παράδοξο της παρούσας κατάστασης υποθέτει ότι μία έξοδος από την ευρωζώνη ενός ισχυρού μέλους και όχι ενός ασθενούς, θα μπορούσε να είναι ο βέλτιστη λύση του προβλήματος της σωτηρίας του ευρώ.
Διαβάστε όλα τα ενδιαφέροντα άρθρα της Ανάλυσης και της Ανάλυσης ΙΙ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου