Η Αραβική Άνοιξη έχει ξεκινήσει εδώ και κάποιους μήνες. Πρώτη ήταν η Τυνησία, ακολούθησε η Αίγυπτος, η Υεμένη, το Μπαχρέιν και τελευταία η Λιβύη. Στις δύο πρώτες είχαμε την πτώση των καθεστώτων και την δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων. Δεν είμαι όμως και τόσο σίγουρος ότι οι μεταρρυθμίσεις θα οδηγήσουν σε βελτίωση της κατάστασης και του λαού ή ότι απλά πρόκειται για μία αναδιάταξη της γεωστρατηγικής σκακιέρας των ΗΠΑ.
Η Αίγυπτος ειδικά έχει πάρει δάνειο 4δις σε μετρητά από τους Σαούδ της Σ. Αραβίας, 1δις από την Washington και 3δις από το ΔΝΤ. Η νέα πορεία του αφρικανικού κράτους ξεκινάει υπό ο βάρος πολλών χρεών. Τι όμως τα χρέη; Απλό, είναι έλεγχος. Όσο πιο χρεωμένη είναι μια χώρα τόσο πιο καλά ελεγχόμενη και πειθήνια καθίστανται.
Μπορεί η Αίγυπτος να αποπληρώσει τα δάνεια που λαμβάνει; Μάλλον όχι. Είχαμε δει σε άλλο post πως ξέσπασαν οι ταραχές όταν η εσωτερική κατανάλωση πετρελαίου στην χώρα ισοφάρισε την παραγωγή. Συνέβη το 2010. Σε εκείνο το σημείο η κατάσταση εξερράγη αφού ο λαός των 1000 δολαρίων ετησίως δεν είχε λεφτά για να αγοράσει τρόφιμα.
Η περίπτωση της Λιβύης είναι διαφορετική. Σύμφωνα με στοιχεία της CIA το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχεται στα 14,000 δολάρια. Το στοιχείο αυτό από μόνο του διαφοροποιεί την Λιβύη από την Αίγυπτο. Η Λιβύη είναι πετρελαιοπαραγωγός χώρα με πετρέλαιο υψηλής ποιότητας. Ασφαλώς θα γνωρίζετε ότι δεν είναι όλα τα πετρέλαια ίδια. Υπάρχουν ποιότητες.
Στην περίπτωση της Λιβύης ενεπλάκη και το ΝΑΤΟ που παρέχει υποστήριξη στους αντικαθεστωτικούς και είναι αποφασισμένο να προχωρήσει μέχρι τέλους, ίσως και με χερσαία εισβολή αν και αυτό αντιβαίνει στο ψήφισμα του ΟΗΕ. Πρόσφατα μάλιστα ανανεώθηκε η εντολή της Συμμαχίας.
Όμως πετρέλαια δεν υπάρχουν μόνο στην Αφρική και στην Ασία, υπάρχουν και στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στην Βενεζουέλα που έχει παραμείνει εκτός της επιρροής των ΗΠΑ. Ο Nil Nikandrov γράφει για το θέμα αυτό στο Strategic Culture Foundation:
Η αίσθηση ότι η Βενεζουέλα με τα πλούσια αποθέματα πετρελαίου θα είναι η επόμενη χώρα στην λίστα των κτυπημάτων των ΗΠΑ αυξ΄ναει συνεχώς. Θα πρέπει να είναι κανείς αθεράπευτα ιδεαλιστής για να πιστεύει ότι μετά τις αμερικάνικες σταυροφορίες στις ασιατικές και αφρικανικές χώρες παραγωγούς πετρελαίου θα την γλίτωναν τα αποθέματα της Βενεζουέλας που εως τώρα έχουν παραμείνει εκτός του ελέγχου των ΗΠΑ. Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις τα αποθέματα της χώρας είναι επαρκή για 100 με 150 χρόνια έντονης εκμετάλλευσης.
Ο σταθερός πλέον πόλεμος πετρελαίου εναντίον της Βενεζουέλας ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2002 όταν η διοίκηση του πετρελαϊκού γίγαντας της χώρας, PDVSA, κήρυξε μια απεργία που ενέπλεκε 20,000 άτομα προσωπικού. Οι εχθροί του Τσάβες έλπιζαν ότι η αποσταθεροποίηση του πετρελαϊκού τομέα της Βενεζουέλας, οι ουρές στα βενζινάδικα και τα προβλήματα παροχής αερίου στα νοικοκυριά θα θρυμμάτιζαν το αυθάδες αυτό καθεστώς. Όμως οι υποστηρικτές του δεν παραδόθηκαν. Η απεργία έληξε τον Φεβρουάριο του 2003 και η PDVSA μετατράπηκε σε κρατική εταιρία. Ο υπέρ των ΗΠΑ πέμπτος πυλώνας που είχε διεισδύσει στην PDVSA εκτέθηκε και οι επικεφαλείς του κατέφυγαν εκτός της χώρας. Περί τους 15,000 εργαζομένους στον πετρελαϊκό τομέα απολύθηκαν και οι συνολικές ζημιές από την αναταραχή ανήλθαν στα 10δις δολάρια.
Η ανασυγκρότηση της PDVSA ήταν μια επίπονη διαδικασία για την νέα κρατική διοίκηση και το κομμάτι του προσωπικού της εταιρίας που είχε αντισταθεί στις απειλές των συνωμοτών και στους εκβιασμούς. Οι ενέργειες του Τσάβες στόχευαν στην ενδυνάμωση του OPEC, στην ρύθμιση της εξόρυξης του πετρελαίου, και η διατήρηση λογικών τιμών ενδυνάμωσαν την παγκόσμια επιρροή του καρτέλ. Η Ρωσία επίσης ωφελήθηκε πολύ καθώς η οικονομία της ενισχύθηκε σημαντικά από τα έσοδα του πετρελαίου. Η υποστήριξη του Τσάβες βοήθησε ακόμη την Κούβα, η οποία βρισκότανε στο χείλος μιας ενεργειακής κρίσης.
Οι αναλυτές που συνδέονταν με τους διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς έκαναν από καιρό ζοφερές προβλέψεις για τον Τσάβες και τα σχέδιά του για έναν γνήσιο σοσιαλισμό για την Βενεζουέλα, για παροχές πετρελαίου σε εκπτωτικές τιμές στα κράτη δορυφόρους, και για τον σχηματισμό μια Πετροκαραϊβικής συμμαχίας. Οι προβλέψεις τους δεν υλοποιήθηκαν. Το πολιτικό καθεστώς στην Βενεζουέλα και η ισχύς του Τσάβες στην διεθνή πολιτική υποστηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από το ενεργειακό δυναμικό της χώρας. Η περίπτωση της Βενεζουέλας επιβεβαιώνει την απλή αλήθεια ότι ό κρατικός έλεγχος στα ενεργειακά αποθέματα είναι σε κάθε περίπτωση το κλειδί διατήρησης της εσωτερικής σταθερότητας.
Θα ήταν αφελές να δεχτούμε ότι η Washington επέβαλε κυρώσεις στον πετρελαϊκό τομέα της Βενεζουέλας απλά και μόνο για να τιμωρήσει την PDVSA για την αποστολή ενός τάνκερ με 20,000 τόνους βενζίνης στο Ιράν. Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, James B. Steinberg υπογράμμισε ότι εταιρίες και από άλλα κράτη αντιμετώπισαν παρόμοιες κυρώσεις στα πλαίσια μια γενικότερης αποτρεπτικής προειδοποίησης από οποιαδήποτε ενεργειακή εμπλοκή με την Τεχεράνη.
Είναι αλήθεια ότι μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Βενεζουέλα δρουν λίγο ως πολύ εκφοβιστικά: ο πετρελαϊκός τομέας έχει αποκλειστεί από συμβόλαια με αμερικάνικες εταιρίες, από δάνεια για εξαγωγές και εισαγωγές και από την παροχή προχωρημένων τεχνολογιών εξαγωγής και διύλισης του πετρελαίου. Παρόλα αυτά, η PDVSA μπορεί εύκολα να επιβιώσει - έμεινε μακρυά από την αμερικάνικη διοίκηση και τις χρηματοδοτήσεις της για χρόνια και έχει μια καλή δική της τεχνολογική βάση.
Ο Τσάβες απάντησε στις πιέσεις των ΗΠΑ μέσω του Twitter: "Κυρώσεις εναντίον της πατρίδας του Μπολιβάρ; Επιβεβλημένες από τους "gringo" της ιμπεριαλιστικής κυβέρνησης; Ωραία λοιπόν: Κάντε το κ. Ομπάμα! Μην ξεχνάτε ότι είμαστε τα παιδιά του Μπολιβάρ!" και προέβλεψε ότι η PDVSA δεν θα αποκλειστεί από την αμερικάνικη αγορά. Όταν στις 24 Μαΐου ανακοινώθηκε η είδηση των κυρώσεων, ο υπουργός Εξωτερικών της Βενεζουέλας, Nicolas Maduro, δήλωσε στα ΜΜΕ ότι η κυβέρνηση της χώρας εξετάζει τις δυνητικές συνέπειες για την σταθερότητα της PDVSA και την παροχή των 1,2 εκ. βαρελιών ημερησίως στην αμερικάνικη αγορά. Ο Maduro δεσμεύτηκε για μία "κατάλληλη απάντηση στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα" και είπε ότι η Βενεζουέλα θα αφιερωθεί περισσότερο από ποτέ στις αδερφικές σχέσεις με το Ιράν το οποίο σε καμία περίπτωση δεν απειλεί την παγκόσμια ειρήνη. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει δηλώσει ήδη αρκετές φορές ότι οι υπαινιγμοί ότι το Ιράν φιλοδοξεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα δεν έχουν βάση. Η Washington δυσφημεί την Τεχεράνη όπως δυσφήμισε την Βαγδάτη όταν η εισβολή στο Ιράκ σκιαγράφονταν στον ορίζοντα. Παρόλο που η προπαγάνδα έπεισε το κοινό των ΜΜΕ ότι ο Σ. Χουσείν ήταν ένας επικείμενος κίνδυνος, εντούτοις μετά την εισβολή δεν βρέθηκαν ποτέ σε εκείνη τη χώρα τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής.
Η διοίκηση Μπους απετέλεσε τον εξέχον κατασκευαστή των στερεοτύπων αντι-Τσάβες. Κάποια περίοδο ήταν κυρίαρχο θέμα η υποτιθέμενη υποστήριξη Αράβων τρομοκρατών και στρατοπέδων εκπαίδευσης στο νησί Margarita στην Βενεζουέλα όπου και υπάρχει μια μικρή αραβική κοινότητα. Όμως έχοντας βρεθεί σε αυτό το μικρό νησί αρκετές φορές και έχοντας ανταλλάξει δυο κουβέντες με τους πρόσχαρους άραβες μικροπωλητές, δεν μπορώ να φανταστώ πως μπορεί η CIA να τοποθετεί αυτόν τον κόσμο μεταξύ των ανταρτών της Hezbollah. Τελευταία αυτός ο μύθος κυκλοφορεί πολύ και όλοι οι επικεφαλείς της US SouthCom επαναλαμβάνουν ότι υπάρχει πράγματι ένα στρατόπεδο τρομοκρατών στο νησί Margarita. Ένας άλλος μύθος που διέρρευσε από την CIA είναι ότι το Ιράν παραδέχθηκε ότι συγκεντρώνει αποθέματα Ουρανίου στο βολιβιανό κράτος της Βενεζουέλας και έχει σε λειτουργία μυστικά εργαστήρια.
Πρόσφατα η γερμανική Die Welt δημοσίευσε άλλο ένα περίεργο εύρημα: αυτή την περίοδο το Ιράν υποτίθεται ότι κτίζει μία βάση εκτόξευσης πυραύλων στην παραγουανή χερσόνησο της Βενεζουέλας προκειμένου να πλήξει τις ΗΠΑ (επ' ευκαιρίας, το ίδιο σχέδιο είχε αποδοθεί αρκετό καιρό πριν στην Ρωσία). Ο Τσάβες αντέδρασε άμεσα επιδεικνύοντας εικόνες ανεμόμυλων σε ένα τηλεοπτικό υπουργικό συμβούλιο και δηλώνοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τον αμερικάνικο δορυφόρο. Ο αντιπρόεδρος Elias Jaua έκανε ένα θερμό σχόλιο λέγοντας ότι η Washington αναζητεί προφάσεις για να επιτεθεί στην Βενεζουέλα.
Η υπόθεση φαντάζει όλο και πιο ρεαλιστική. Οι εκλογές του 2012 πλησιάζουν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι αντίπαλοι του Τσάβες δεν έχουν καμία ελπίδα. Τουλάχιστον για την ώρα ο Τσάβες δεν αντιμετωπίζει αντιπάλους με συγκρίσιμες προοπτικές. Αντιδρώντας σε αυτό το δεδομένο οι ΗΠΑ προσπαθούν να πυροδοτήσουν εμφύλιες συγκρούσεις στο μοτίβο αυτών που πρόσφατα συντάραξαν την Τυνησία, την Αίγυπτο και την Λιβύη βασιζόμενοι στα κοινωνικά δίκτυα, στις μη κερδοσκοπικές κυβερνητικές οργανώσεις, σε ριζοσπαστικές ομάδες και σε κολομβιανούς αντάρτες της φαινομενικά διεσπασμένης AUC. Οι συντονιστές της συνωμοσίας βολιδοσκοπούν δυνητικούς συμμάχους στις γραμμές της ίδιας της κυβέρνησης του Τσάβες. Φιλόδοξες φιγούρες που έχουν πάρει πολιτικό διαζύγιο με τον Τσάβες αποτελούν θαμώνες του καναλιού της αντιπολίτευσης Globovision TV. Η εκστρατεία πλύσης εγκεφάλου που διεξάγεται από τα ΜΜΕ της αντιπολίτευσης έχει πάρει εντυπωσιακές διαστάσεις. Οι Βενεζουελάνοι έχουν δασκαλευτεί να πιστεύουν ότι η χώρα τους αποτελεί θέατρο εγκλημάτων, όπου οι βαρόνοι των ναρκωτικών δεν συναντούν καμία αντίσταση σε μια χώρα όπου ο Τσάβες πατρονάρει διεφθαρμένους γραφειοκράτες προκειμένου να διασφαλίσει την υποστήριξή τους. Αποτελεί επίσης κλισέ ότι το πετρέλαιο της Βενεζουέλας ξοδεύεται χωρίς φειδώ για να κρατήσει στην επιφάνεια την ALBA και την Κούβα την στιγμή που οι υποδομές της χώρας χρήζουν επισκευών και ο πληθυσμός της χώρας υφίστανται διακοπές νερού και ηλεκτρικού εκτός της έλλειψης τροφίμων.
Τα ΜΜΕ κριτικάρουν έντονα την οικονομική και στρατιωτική συνεργασία της Βενεζουέλας με την Ρωσία και την Κίνα. Οι αμυντικές υποδομές της χώρας είναι σε άσχημη κατάσταση ως αποτέλεσμα των κυρώσεων της Washington στην κύρια αμυντική βιομηχανία της Βενεζουέλας, Cavim. Η εξήγηση είναι ότι η Washington απεχθάνεται να βλέπει τρίτους να τρώνε το δικό της μερίδιο στην αγορά εξοπλισμών.
Η δολοφονία ενός πολιτικού της αντιπολίτευσης - ή μιας ομάδας αντιτιθέμενων ακτιβιστών - είναι πιθανόν να οργανωθεί ώστε να προκαλέσει το ξέσπασμα αναταραχών στην Βενεζουέλα. Το υπόλοιπο του προγράμματος δράσης είναι εύκολα προβλέψιμο - το ΝΑΤΟ διαθέτει το γνωστό Plan Balboa για την Βενεζουέλα.
Διαβάστε όλα τα ενδιαφέροντα άρθρα της Ανάλυσης, της Ανάλυσης ΙΙ και της Ανάλυσης ΙΙΙ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου