Το ευρώ: πρώτη πρακτική εφαρμογή των οδηγιών των οικονομικών ελίτ
Όμως το 1973 οι καιροί δεν είναι ακόμα ώριμοι. Πρέπει πρώτα να επιχειρηθεί μία εμπειρία "σε μικρλη κλιμακα": η δημιουργία του ευρώ. Όπως είδαμε, το ευρώ γεννήθηκε και αυτό ως δυνητικό νόμισμα, ECU, με τιμή που αναφέρονταν σε ένα καλάφι νομισμάτων. Ακρίβως όπως γνωμοδοτήθηκε από την έκθεση της Τριμερούς Επιτροπής, οι κεντρικές ευρωπαϊκές τράπεζες επενέβησαν στις αγορές ανταλλαγών προκειμένου να διατηρήσουν το νόμισμά τους σε ένα δεδομένο διάστημα ισοτιμίας αναφορικά με το ECU. Κατόπιν το ECU μετασχηματίστηκε σε ευρώ. Το ECU διαχειρίζονταν από ειδικά ταμεία τα οποία μετασχηματίστηκαν στην κεντρική τράπεζα. Το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα αποτέλεσε σύλληψη των ίδιων οικονομικών ελίτ. Το ευρώ τέλεσε κατόπιν υπό την εγγύηση του πολιτικού κόσμου για να καταλήξει στο πορτοφόλι του κοινού κόσμου. Όμως ποιος το αντελήφθη; Όπως και να 'χει, πόσοι μπορούν να εξηγήσουν την γέννηση και τον πολλαπλασσιασμό των ευρώ που χρησιμοποιούμε καθημερινά;
Η εμπειρία είναι καθοριστική;
Η εμφάνιση του ευρώ απέδειξε ότι είναι δυνατή η δημιουργία ενός νέου νομίσματος ξεκινώντας από μια σειρά ήδη υπάρχοντων νομισμάτων, με την προϋπόθεση να ακολουθηθούν οι γνωμοδοτήσεις των οικονομικών ελίτ, όπως η Τριμερής Επιτροπή. Όμως, από την γέννησή του, το ευρώ πάσχει από μια δυσμορφία, οι συνέπειες της οποίας θα φανούν στα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Αυτό το ελάττωμα ήταν γνωστό στους εμπνευστές από την αρχή. Όμως δεν τους ενδιέφερε - είναι η προσωπική μου γνώμη - καθώς ο απώτατος στόχος ήταν η δημιουργία ενός παγκόσμιου νομίσματος.
Και τώρα σε πλήρη οικονομική κρίση, είναι που η διαρθρωτική αδυναμία του ευρώ φανερώνεται στα μάτια όλων: δεν υπάρχουν ομόλογα εκδομένα σε ευρώ, δεν υπάρχουν παρά μόνο εθνικά χρέη που εξασκούν ασύμμετρες τάσεις στο ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει άλλη αποστολή παρά μόνο εκείνη της διατήρησης χαμηλά του πληθωρισμού. Από την αρχή ήδη, δεν υπήρχε κανένας οργανισμός που να εμποδίσει την Ισπανία ή την Ιρλανδία να διογκώσουν την φούσκα των ακινήτων εκμεταλλευόμενοι την σταθερότητα του ευρώ και τα σχετικά χαμηλά επιτόκια. Καμία αρχή δεν μπορούσε να εμποδίσε την Ελλάδα από την έκδοση ενός υπερβολικού όγκου ομολόγων εκμεταλλευόμενη και αυτή την καλή φήμη του ευρώ και την αλληλεγγύη των υπόλοιπων εθνών σε περίπτωση δυσκολιών. Η αξιοπιστία του ευρώ πάσχει λόγω της ανευθυνότητας ορισμένων κρατών.
Η Ευρώπη προσπάθησε να αποφύγει αυτή την αδυναμία δημιουργώντας ένα ταμείο οικονομικής σταθερότητας. Είναι απαραίτητο να πάρουμε ένα μάθημα από το διαρθρωτικό πρόβλημα του ευρώ προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα παγκόσμιο νόμισμα;
Δεν το πιστεύω, διότι δεν είναι δυνατόν να παρθούν μαθήματα από κάτι που ήταν γνωστό ήδη από την αρχή. Ένα παγκόσμιο νόμισμα που εκδίδεται από μία ανεξάρτητη παγκόσμια κεντρική τράπεζα δεν είναι δυνατόν σε καμία περίπτωση να πάσχει από τα προβλήματα του ευρώ. Στην πραγματικότητα, εν αντιθέση με το αυρώ, η αξιοπιστία αυτού του νομίσματος είναι ανεξάρτητη από την οικονομική συμπεριφορά της μιας ή της άλλης χώρας.
Για να το καταλάβουμε καλύτερα, ας φανταστούμε ότι αυτό το νόμισμα που εκδίδεται από μία παγκόσμια κεντρική τράπεζα, υπάρχει και ονομάζεται BANCOR. Ας υποθέσχουμε π.χ. ότι μια ισχυρή χώρα όπως οι ΗΠΑ αντιδρούν ανεύθυνα και εμπλέκονται σε ιμπεριαλιστικούς κατακτητικούς πολέμους ή ότι αποφασίζουν να διασώσουν όλες τις τράπεζες που είναι στο χείλος της χρεοκοπίας.
Υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια: ή το δολάριο συνυπάρχει με το bancor και σε αυτή την περίπτωση το δολάριο αποδυναμώνεται σε σχέση με το bancor, ή το μοναδικό νόμισμα είναι το bancor και σε συτή την περίπτωση οι ΗΠΑ θα είναι υποχρεωμένες να δανειστούν bancor στις αγορές με υπερβολικό επιτόκιο. Όμως και στις δύο περιπτώσεις η αξιοπιστία του bancor δεν θα επηρρεαστεί.
Τα SDR ως οι βέλτιστοι υποψήφιοι για την δημιουργία ενός καινούργιου νομίσματος
Η τωρινή κρίση ευνοεί την γέννηση ενός παγκόσμιου νομίσματος; Για να το μάθουμε απευθυνόμαστε στον F. Bergsten, διευθυντή του ινστιτούτου Peterson, που κινείται γύρω από το CFR και την Τριμερή Επιτροπή.
Ο Bergsten δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 2007 ένα ενδιαφέρον άρθρο στου Financial Times, "Πως θα επιλυθεί το πρόβλημα του δολαρίου". Πρότεινε την εγκαθίδρυση ανταλλακτικών λογαριασμών στο ΔΝΤ. Η σύλληψη δεν ήταν καινούργια, η υλοποίησή της είχε ήδη αποτύχει το 1974, ενώ είχε σχεδόν επιτύχει το 1980, όταν ο Jacques de Larosiere ήταν διευθυντής του ΔΝΤ. Όμως ο Bergsten υποστηρίζει ότι σήμερα το περιβάλλον είναι πραγματικά ευνοϊκό.
Περι τίνος πρόκειται; Τίποτε περισσότερο από την πρακτική εφαρμογή του σχεδίου που περιγράφεται στην περίφημη έκθεση του 1973 της Τριμερούς Επιτροπής. Μέρος της εισαγωγής: η κρίση εμπιστοσύνης στην σταθερότητα του δολαρίου και των άλλων μεγάλων νομισμάτων. Δεν υπάρχει κανένα νόμισμα που να μπορεί να αντικαταστήσει το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Γιατί να μην δημιουργήσουμε ένα καινούργιο; Το ΔΝΤ θα άνοιγε λογαριασμούς αντικατάστασης ώστε να επιτρέψει στου μεγάλους κατόχους δολαρίων να τα ανταλλάξουν με τα SDR ενώ το ΔΝΤ θα χρησιμοποιούσε αυτά τα δολάρια για να αγοράσει αμερικάνικα ομόλογα. Αυτά τα SDR θα ρευστοποιούνταν τάχιστα. Οι μεγάλοι κάτοχοι δολαρίων που θα επιθυμούσαν να διαφοροποιήσουν το χαρτοφυλάκιό τους, για παράδειγμα η Κίνα, θα μπορούσαν να το κάνουν χωρίς να ασκήσουν πιέσεις στα υπάρχοντα νομίσματα. Οι ανταλλακτικοί λογαριασμοί θα επέτρεπαν την αποφυγή μίας συστημικής κρίσης. Για να το πούμε απλά, τα SDR θα επέτρεπαν να ανακυκλωθούν τα υπάρχοντα νομίσματα και να ανταλλαχθούν με ένα νέο νόμισμα που θα ήταν εκτός οποιασδήποτε πολιτικής επιρροής.
Το 1980, η ιδέα απέτυχε για λίγο και ο Volcker, διοικητής της Fed, ανέβασε το επιτόκιο στο 21,5% για να σώσει το δολάριο
Όμως με την κατάρρευση του real estate στις ΗΠΑ, μία τραπεζική κρίση χωρίς προηγούμενο και ένα άπειρο δημόσιο χρέος, ο Bernanke δεν μπορούσε να προβεί σε κάτι ανάλογο για να σώσει το δολάριο. Όλο αυτό έκανε τον Bergsten να πει ότι "η διεθνής οικονομική αρχιτεκτονική θα ενισχύονταν σημαντικά με έναν ανταλλακτικό λογαριασμό. Την παραμονή της κρίσης δολαρίου, τα μέλη του ΔΝΤ υιοθέτησαν τα SDR ως βάση μίας στρατηγικής για την κατασκευή ενός διεθνούς νομισματικού συστήματος που δεν θα εξαρτάται πλέον από ένα μονάχα νόμισμα". Το τέλος ενός οικονομικού συστήματος επικεντρωμένο σε ένα εθνικό νόμισμα, το δολάριο, και η αντικατάστασή του με ένα σύστημα επικεντρωμένο σε ένα διεθνές νόμισμα διαχειριζόμενο από έναν διεθνή οργανισμό σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο; Η λύση για την "απελευθέρωση" όλων των κεντρικών τραπεζών που αγωνίζονται να στηρίξουν τα νομίσματά τους μπροστά σε ένα όγκο δολαρίων που έχει κυριολεκτικά εκκραγεί τα τελευταία 10 χρόνια;
Η συνέχεια του άρθρου εδώ.
α' μέρος
β' μέρος
γ' μέρος
δ' μέρος
ε' μέρος
ζ' μέροςΔιαβάστε όλα τα ενδιαφέροντα αρθρα της Ανάλυσης και της Ανάλυσης ΙΙ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου